Leiderschap - creativiteit = vicieuze cirkel

Het zijn verwarrende en bange tijden, al sinds 2007. Met een inmiddels verdubbelde werkloosheid knijpt iedereen ‘m op de arbeidsmarkt. Dat is nog niet alles, de overheid blijft voorlopig aan het bezuinigen. Ook het bedrijfsleven weet niet van ophouden. Zo lang de boekhouder de scepter zwaait, is de kans miniem dat deze acties organisaties naar rustiger vaarwater leiden. Met die stelselmatige bezuinigingen helpen bestuurders de creativiteit in hun organisatie immers alleen maar verder om zeep, terwijl die creativiteit juist broodnodig is om hun organisaties vooruit te helpen.

Bestuurders zitten duidelijk vast in hun denkwereld. Dat blijkt wel uit hun interventies. Steevast staat het verlagen van kosten voorop, terwijl het echte probleem is dat inefficiënties kunnen ontstaan, omdat medewerkers zich er niet verantwoordelijk voor voelen. Het probleem zit ‘m dus niet in kosten, maar in eigenaarschap. Daarom zijn de kostengerichte interventies vooral een effectieve manier om in een vicieuze cirkel te raken en in te blijven. Kijk maar om je heen. Organisaties die sterk sturen op kosten, kennen één constante in hun dagelijkse bestaan en die is (weer) reorganiseren. Als je daarom echte verandering wilt bewerkstelligen, zet dan eens een andere bril op. Kijk eens door de bril van de medewerker. Dat levert je direct hele praktische inzichten op voor hoe je de organisatie sterker en efficiënter kunt maken en verbeteringen kunt laten beklijven.

Je zult merken dat medewerkers zich meestal geen eigenaar voelen van hun werk. Dat komt omdat ze de dagelijkse aansturing onvoorspelbaar en niet consistent vinden. Wat daar sterk aan bijdraagt, is dat elke afdeling haar eigen aansturing bepaalt. Op papier draagt elke afdeling bij aan het gezamenlijke doel, maar in de praktijk heb je met tussenbazen te maken die ieder het organisatiedoel en hun lokale situatie op een eigen manier interpreteert. Dat zorgt ervoor dat medewerkers geen duidelijke lijn zien en geen greep ervaren op hoe het werk verloopt.

Stap niet in de valkuil door te denken dat leidinggevenden met een stevige training wel vanuit het gezamenlijke belang gaan handelen, want dat is ijdele hoop. Elk persoon heeft zo z’n eigen drijfveren om te handelen zoals hij doet en dat verander je niet met een training. Ook niet met meerdere. Creëer daarom consistentie en voorspelbaarheid door een leidend principe voor de hele organisatie af te spreken en daarop te sturen.

Een leidend principe dat voor iedereen hetzelfde betekent, stimuleert medewerkers om zich verantwoordelijk te voelen voor hun werkomgeving. Sturen op een leidend principe dwingt namelijk tot een duidelijke en voorspelbare dagelijkse aansturing. Dat geeft rust en vertrouwen in de organisatie. De collectieve creativiteit van de organisatie kan dan weer volop bloeien en voor de impulsen zorgen om de vicieuze cirkel van het snijden in kosten te doorbreken.

Scott Belsky verbindt creativiteit met organisatie en geeft aan dat organisatie fundamenteel is om creativiteit te laten bloeien. Iedere organisatie zit vol creativiteit om zichzelf doorlopend te kunnen vernieuwen, maar organisaties missen vaak focus om ideeën een kans te geven.